نخستین ؛ قواعد حقوقی بیرق در افغانستان
( به مناسبت ۷ اسد ؛ روز ملی بیرق )
پوهاند دکتر نصرالله ستانکزی
ابن خلدون ؛ دانشمند و مورخ شهیر ؛ را عقیده بر آن بود که ؛ انسان از آوان پیدایش اش بیرق را استعمال کرده است ۰
اما ؛ آن ؛ چه مسلم است که ؛ تاریخ مستند بیرق به ۵۰۰۰ سال می رسد ؛ که به انواع و مناسبت ها و مکان های مختلف از جمله در ساحات سیاسی ، تجاری ، نظامی ، فرهنگی وحتی فردی ؛ استعمال شده است ۰
بیرق ؛ نمادی است که ؛ از حاکمیت و استقلال یک دولت نمایندگی می کند؛ اما ؛ از دید گاه حقوقی مبین شخصیت حکمی ؛ دولت ، سازمان ، حزب ، موسسات علمی ، کلپ ها و موسسات تجارتی ؛ می باشد ۰
برای بیرق ؛ تعریف معین حقوقی وجود نه دارد ، اما پارچه یا پارچه های ؛ از تکه ی معمولی و یا ویژه ی است ؛ که مبین علامه ی فارقهٔ شخصیت حقوقی نهاد یا سازمان معین ؛ می باشد ۰
در کشور ما ؛ نیز بیرق دارای قدمت طولانی بوده ؛ که گاهی جنبه ی تقدسی و مذهبی داشته و گاهی هم با کرکتر ایدیالوژیک و زمانی هم نماد ملی محسوب گردیده است ۰
در افغانستان ؛ برای نخستین بار ؛ در سال ۱۲۸۶ هجری خورشیدی و در عصر سلطنت امیر حبیب الله خان بود که؛ قواعد حقوقی برای تصنیف و سلسله مراتب و جایگاه بیرق تدوین گردید ؛ چنان ؛ چه از نظر تصنیف ؛ انواع گوناگون بیرق ؛ رسمیت داشت :
بیرق شاهی ؛ این بیرق که دارای رنگ سرخ و محراب و منبر آن به رنگ سفید بود ؛ این بیرق در هر جای که شاه حضور می داشت ؛ بر افراشته می شد ؛
بیرق دوم ؛ بیرق ی دولتی بود که ؛ در تمامی دوایر رسمی ملکی و نظامی و قونسلگری ها ؛ بر افراشته می شد ۰ رنگ این بیرق سیاه و محراب ومنبر آن به رنگ سفید ؛ که در وسط آن قرار داشت ؛
بیرق سوم ؛ علم نام داشت ؛ که برای غند ( جزوتام عسکری) از طرف بادشاه تسلیم داده می شد ؛ این بیرق از ابریشم سیاه می بود که؛ در آن نشان دولتی ( محراب و منبر ) و در یک کنار آن نشان غند مربوط ؛ در قسمت فوقانی آن کلمه ی ؛ طیبه و در قسمت پایین علم عبارت « دولت علیهٔ خدا داد افغانستان » ؛ و هم ؛ چنان ؛ الله اکبر و چند از آیات قرآن کریم نوشته بود ؛
چارمین ؛ نوع بیرق به نام ؛ عقاب بود ؛ که در کنار علم شریف ؛ در مټ ( معادل قطعه ی عسکری ) ؛ موچود می بود ؛ عقاب نیز از قناویز ابریشمی سیاه بود ؛ و نشان دولتی از کتان سفید ؛ در وسط ، در یک طرف آن بسم الله الرحمن الرحیم ؛ و در پایان نام پادشاه ( اعلیحضرت سراج والملته والدین امیر حبیب الله خان ) و در چار گوشه آن کلمه مبارکه الله اکبر ؛ نوشته بود ؛ علاوه بر پرچم های فوق الذکر بیرق های ذیل نیز ؛ در مقررات حقوقی آن دوران پیش بینی ؛ شده بود :
برای کندک ها ؛ پرچم ی به نام بیرق ؛ و پرچم تولی ها علامه نام‌داشت ۰
برای انتقال بیرق ؛ تشریفات خاص ی ؛ پیش بینی شده بود ؛ چنان ؛ که ؛ زمان ی که علم از یک شهر به شهر دیگر داخل می شد ؛ برای علم یازده فیر توپ ؛ و برای عقاب نه فیر توپ ؛ شلیک می شد ۰
بدین ترتیب ؛ این اولین مقررات قانونی است ؛ که در تاریخ افغانستان برای نخستین بار وضع و تدوین گردیده بود ؛ که استعمال و جایگاه حقوقی ؛ انواع بیرق را مشخص می ساخت۰