بیرق هویت ملی کشور
همانند نام، بیرق و نشان هر کشور در شناخت آن کشور نقش مهمی دارد و نشان دهنده انگیزهها، آرمانها چگونکی نگرش سیاسی و فلسفه یک ملت و بیان کننده شرایط جغرافیای، فرهنگی و حوادث سرنوشت ساز در تاریخ یک ملت محسوب میگردد.
هر کشوری با ترکیبی از رنگهای مختلف، نمادی منحصر به خود و مردمش ساخته که به عنوان هویت کشور به شمار میرود.
1- سیر تاریخی بیرق در افغانستان
در این بخش به سرگذشته بیرق در افغانستان از زمان زمامدار امان الله خان الی اکنون می پردازیم :
بیرق دوره امانی :
نخستین بیرق در دوره شاه امان الله خان به رنگ سیاه بود و محراب و منبر به عنوان نمادهای مذهبی در نشان بیرق قرار داشت، تاج شاهی، دو بیرق و دو شمشیر که نمادهای دولت داری و قدرت بودند، نیز در این نشان موجود بود. اما در سال 1307 هجری شمسی بیرق سیاه رنگ دوره امانی به بیرق سیاه، سرخ و سبز تبدیل گردید و نشان ملی در این بیرق شامل دو خوشه گندم، کوهها، اشعه خورشید و کلمات الله و محمد بود .
بیرق دوره امیر حبیب الله کلکانی :
در مورد بیرق و نشان ملی دوره امیر حبیب الله کلکانی معلومات زیادی در دسترس نیست، اما نظر به قراین گفته می شود که رنگ بیرق آن دوره متشکل از قطعه به رنگ های سفید ، سیاه و سرخ به صورت عمودی از راست به چپ بوده.
بیرق دوره محمد نادر شاه :
بیرق دوره محمد نادر شاه در اصل چهارم اصول اساسی افغانستان مصوبه 1309 ه –ش به رنگ های سیاه، سرخ و سبز که در وسط آن خوشه گندم و محراب منبر بیان گردیده است .
بیرق دوره محمد ظاهر شاه :
در ماده چهارم قانون اساسی مصوبه 1343 بیرق دوره محمد ظاهر شاه چنین تعریف گردیده است.
بیرق افغانستان مرکب است از سه قطعه به رنگ سیاه، سرخ و سبز که به صورت عمودی با اندازه مساوی از چپ به راست در کنار هم واقع شده، عرض مقدار هر رنگ معادل نصف طول آنست، در وسط نشان محراب و منبر به رنگ سفید جا دارد که در دو گوشه آن دو بیرق نصب و از دو طرف به دو خوشه گندم احاطه شده است.
بیرق دوره سردار محمد داود خان :
مشخصات بیرق دوره سردار محمد داود خان در ماده بیست و چهارم قانون اساسی مصوبه سال 1355 ه-ش چنین ذکر گردیده است.
بیرق افغانستان دارای رنگهای سیاه، سرخ و سبز میباشد که به صورت افقی از بالا به پایین واقع شده در قسمت چپ بالایی آن نشان ملی دولت نصب میباشد.
نشان ملی متشکل از دو خوشه گندم، محراب و منبر، عقاب پرتو خورشید و عبارت ” د افغانستان جمهوریت ” و سال تاسیس جمهوریت 1352 میباشد.
بیرق دوره حزب دموکراتیک خلق :
بیرق دوره حزب دموکراتیک خلق از کودتای 7 ثور 1357 ه- ش تا 6 جدی 1358، به رنگ سرخ و دارای نشان که متشکل از دو خوشه گندم، ستاره، واژه ” خلق ” و یک شعار انقلابی بود.
بیرق دوره ببرک کارمل و داکتر نجیب الله :
با کودتای شاخه پرچم حزب دموکراتیک خلق، بیرق افغانستان به رنگهای سیاه ، سرخ و سبز از بالا به پایین به صورت افقی و نشان ملی دارای تصویر آفتاب در حال طلوع، محراب و منبر مبدل گردید.
بیرق دوره دولت اسلامی افغانستان :
بیرق دولت اسلامی افغانستان متشکل از رنگهای سبز، سفید و سیاه از بالا به پایین به صورت افقی و نشان ملی متشکل از کلمه مبارک، اشعه خورشید، محراب منبر، دو خوشه گندم و دو شمشیر بوده است .
بیرق دوره طالبان :
بیرق دوره طالبان به رنگ سفید و با کلمه مبارک مزین گردیده بود از اینکه نوع نظام سیاسی در اکثر کشورها به رسمیت شناخته نشده بود، در سازمان ملل متحد و اکثرکشورهای دیگر بیرق دولت اسلامی به رسمیت شناخته میشد .
بیرق دوره انتقالی تا اکنون :
بیرق فعلی افغانستان در ماده نزدهم قانون اساسی نافذ کشور چنین پیشبینی گردیده است :
بيرق افغانستان مرکب است از: سه قطعه با رنگهاي سياه، سرخ و سبز که به صورت عمودي، بـه اندازه هاي مساوي، از چپ به راست، درکنار هم واقع شده، عرض هر رنگ برابر نصف طول آن است ودر وسط آن نشان ملي افغانستان قرار دارد. نشان ملي افغانستان عبارت از محراب و منبر به رنگ سفيد مي باشد که در دو گـوشه آن دو بيرق و در وسط آن در قسمت فوقاني، کلمه مبارک لا اله الا الله محمد رسول الله و الله اکبر و اشعۀ خورشيد در حا ل طلوع و در قسمت تحتاني آن تاريخ ١٢٩٨ هجري شمسي و کلمه افغانستان، جا داشته و از دو طرف باخوشه هاي گندم احاطه شده است.
2- ممنوعیت استفاده از بیرق افغانستان
مطابق ماده سیزدهم قانون طرز استفاده بیرق، نشان ملی و سرود ملی، استفاده بیرق افغانستان در حالات ذیل ممنوع میباشد.
1- درصورتی که پارچههای آن کهنه و فرسوده شده باشد
2- در صورتی که رنگ خود را از دست داده و کمرنگ شده باشد.
3- در ظروف تزئینی و وسایط نقلیه زمینی.
البته باید خاطر نشان ساخت که استفاده در وسایط نقلیه رئیس جمهور، و در خارج از کشور برای وسایط نقلیه سفرا و نمایندگان رسمی دولت جمهوری اسلامی افغنستان مجاز میباشد.
4- در لباس و سایر اشیای اضافی
5- در اشیای مورد استفاده برای حیوانات و وسایط نقلیه زمینی.
3- افراشتن بیرق در اماکن دولتی
مطابق ماده چهاردهم قانون طرز استفاده بیرق، نشان ملی و سرود ملی، بیرق دولت جمهوری اسلامی افغانستان در اماکن ذیل بصورت دایم افراشته نگهداشته میشود.
1- مقر ریاست جمهوری اسلامی افغانستان.
2- مقر شورای ملی.
3- مقر شورای وزیران.
4- مقر ستره محکمه.
5- مقر وزارتها.
6- مقر شوراهای ولایتی، ولسوالی وقریه.
7- مقر ادارات و کمیسیونهای مستقل دولتی.
8- مقر ولایات و ولسوالیها.
9- قرارگاه قطعات بزرگ اردوی ملی، پولیس ملی و امنیت ملی دولت جمهوری اسلامی افغانستان شامل قول اردوها، فرقهها، لواها و غندهای مستقل.
10- قرارگاه قوای سرحدی، گمرکات سرحدی و پوستههای سرحدی.
11- میدانهای هوایی.
12- نمایندگیهای سیاسی و قونسلی افغانستان در خارج.
13- وکالت تجاری افغانی در خارج.
4 -حالات نیمه افراشتن بیرق
مطابق م